Sự phát triển của một ứng dụng phổ biến từ Trung Quốc đã khiến thị trường công nghệ chao đảo vào ngày thứ Hai, làm tăng thêm nỗi lo rằng Hoa Kỳ có thể đang mất vị thế hàng đầu trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI). Cổ phiếu của Nvidia giảm tới 16,9%, góp phần làm S&P 500 giảm 1,5%, trong khi chỉ số Nasdaq Composite ghi nhận mức sụt giảm 3,1%, mức thấp nhất trong hơn một tháng qua.

Mục lục

Thông báo bất ngờ từ DeepSeek

Nguyên nhân chính dẫn đến sự sụt giảm này là thông báo từ DeepSeek, một công ty có trụ sở tại Trung Quốc, rằng họ đã phát triển một mô hình AI có khả năng cạnh tranh với các sản phẩm nổi bật như ChatGPT, Claude và Gemini nhưng với chi phí thấp hơn nhiều. Đặc biệt, ứng dụng miễn phí của DeepSeek đã vươn lên đứng đầu bảng xếp hạng trong App Store của Apple tại Hoa Kỳ.

Hodan Omaar, nhà phân tích chính sách AI tại Trung tâm Đổi mới Dữ liệu ở Washington, D.C., cho biết: “DeepSeek đã trở nên phổ biến vì nó chứng tỏ khả năng vượt trội trong những nhiệm vụ mà người tiêu dùng quan tâm.” Trong một báo cáo trước đó vào tháng Sáu, cô đã chỉ ra rằng khoảng cách giữa các mô hình hàng đầu từ các công ty lớn của Mỹ và những gì được phát triển bởi các gã khổng lồ công nghệ và startup hàng đầu của Trung Quốc đang nhanh chóng thu hẹp lại.

“Vì vậy, mặc dù một số người có thể ngạc nhiên khi thấy mô hình mới của DeepSeek so tài với các tác vụ ngôn ngữ tiếng Anh, nhưng những dấu hiệu cho thấy điều này đang diễn ra đã xuất hiện từ trước,” cô nói với TechNewsWorld.

Ưu điểm của DeepSeek

Mark N. Vena, giám đốc và nhà phân tích chính tại SmartTech Research ở Las Vegas, chỉ ra rằng ứng dụng DeepSeek gần đây đã tăng cường sự phổ biến nhờ vào việc giới thiệu các tính năng AI tiên tiến như thông tin theo ngữ cảnh theo thời gian thực và gợi ý tìm kiếm cá nhân hóa, giúp người dùng truy xuất thông tin nhanh và chính xác hơn.

“Việc tích hợp gần đây với các công cụ năng suất phổ biến cũng đã giúp đơn giản hóa quy trình làm việc, thu hút nhiều chuyên gia từ các ngành khác nhau,” ông nói. Hơn nữa, những bản cập nhật gần đây nhấn mạnh việc bảo mật dữ liệu và quyền riêng tư đã thu hút sự quan tâm của người dùng đang tìm kiếm giải pháp kỹ thuật số đáng tin cậy.

Rob Enderle, giám đốc và nhà phân tích chính tại Enderle Group, cho biết: “Nó có danh tiếng là một trong những động cơ AI sinh ra tốt nhất nhưng lại có chi phí sử dụng thấp hơn đáng kể so với đối thủ.” Ông cũng nhấn mạnh rằng “người ta thích những món hời.”

Tính tò mò và quan ngại về hiệu suất

Willy Leichter, Giám đốc Marketing của AppSOC, đồng ý rằng “bất kỳ đột phá nào làm giảm thiểu nguồn tài nguyên máy tính và chi phí của AI quy mô lớn sẽ rất được ưa chuộng.” Theo ông, việc hạ giá thành sẽ mang lại lợi ích cho những người đổi mới, tội phạm và bất kỳ ai khác đang sử dụng AI với ngân sách hạn chế.

Tuy nhiên, DeepSeek đã gây ra một số nghi ngờ khi mà họ công bố mô hình DeepSeek R-1, tuyên bố rằng mô hình này vượt trội hơn so với mô hình mới nhất của OpenAI trong một số bài kiểm tra chuẩn.

Vena bày tỏ lo ngại rằng việc xác minh các tuyên bố về hiệu suất của DeepSeek có thể gặp khó khăn do thiếu minh bạch và có thể gặp phải rào cản trong việc kiểm tra hoặc đánh giá độc lập, đặc biệt là khi hoạt động trong khuôn khổ quy định của Trung Quốc.

“Mối quan ngại về việc tiếp cận dữ liệu và thuật toán sở hữu, cũng như tiềm năng thiên lệch trong các tiêu chuẩn công khai, càng làm phức tạp thêm quá trình xác minh,” ông nói thêm.

Kiểm soát xuất khẩu và những hệ lụy

Theo Miracco, DeepSeek đang cố gắng chứng minh rằng sự đổi mới có thể vượt qua những hạn chế về phần cứng thông qua tối ưu hóa và sáng tạo. “Điều này nhằm chứng minh rằng kiểm soát xuất khẩu một mình có thể không đủ để ngăn chặn sự tiến bộ công nghệ ở những quốc gia đối đầu,” ông cho hay.

Tuy nhiên, Enderle đã chỉ ra rằng các hạn chế về xuất khẩu chip do chính quyền Biden áp đặt có thể đã gây ra những hậu quả không mong muốn. Ông cho biết “DeepSeek cho thấy rằng những khối này buộc Trung Quốc phải phát triển công nghệ của riêng họ nhanh hơn.”

Vena khẳng định rằng khả năng của DeepSeek đạt được kết quả tương đương với các công ty AI hàng đầu của Mỹ bằng cách sử dụng các chip kém phát triển hơn đã thách thức lý do đứng sau việc kiểm soát xuất khẩu. “Điều này cho thấy rằng các khả năng AI tiên tiến không hoàn toàn phụ thuộc vào phần cứng tốt nhất,” ông nói.

Dân chủ hóa công nghệ tiên tiến

Andrew Bolster, quản lý R&D tại Black Duck Software, nhấn mạnh rằng việc phát hành DeepSeek rõ ràng cho thấy tiềm năng to lớn của AI mã nguồn mở. “Bằng cách làm cho một mô hình mạnh mẽ như vậy có sẵn dưới giấy phép MIT, nó không chỉ dân chủ hóa quyền truy cập vào công nghệ tiên tiến mà còn thúc đẩy đổi mới và hợp tác trên toàn cầu trong cộng đồng AI,” ông nói.

Mặc dù vậy, không thể không nhận ra rằng sự phát triển này có thể khiến thị trường đánh giá sai tiềm năng của hệ sinh thái AI hiện tại. Chirag Dekate, phó giám đốc phân tích tại Gartner, cho rằng “thị trường đang phản ứng quá mức với nguồn gốc của sự đổi mới, thay vì chính bản thân sự đổi mới.”

Tóm lại

Sự xuất hiện của ứng dụng DeepSeek từ Trung Quốc không chỉ ảnh hưởng đến cổ phiếu của các gã khổng lồ công nghệ mà còn đặt ra nhiều câu hỏi về vị thế của Hoa Kỳ trong cuộc đua AI toàn cầu.